Trở lại với Mùa hạ của Vivaldi

HG: Hay lắm lắm ạ! Không thể không nghe lại mỗi khi mùa hè đến. Bài đã đăng ngày 17/5/2013.

TỔ KHÚC BỐN MÙA CÓ PHẢI LÀ GIAO HƯỞNG?

Vân Phong

Antonio Vivaldi

   Vivaldi (1678-1741) là một trong những tác giả được ưa chuộng nhất của thời kỳ Baroque tại Ý. Khi ra đi, ông đã để lại một gia tài âm nhạc đồ sộ với trên 500 bản Concerto, gần 100  bản Sonata cùng các sáng tác thuộc thể loại khác.
      Trong thế kỷ XVI và XVII, thế kỷ mà Vivaldi đang sống, khái niệm giao hưởng (Symphonia) chưa thực sự được hoàn thiện và thậm chí được sử dụng lẫn lộn với Overture. Symphonia lúc này thường có 3 chương theo tiết tấu: nhanh - chậm - nhanh. Phải đến thời của Haydn (với hơn 100 bản giao hưởng), Mozart và sau đó là Beethoven, thì giao hưởng mới dần được hoàn thiện với cấu trúc 4 chương như bây giờ:

1. Mở đầu (tiết tấu Allegro – nhanh, tươi sáng) thường theo dạng Sonata. 
2. Phát triển chậm rãi. 
3. Minuet hoặc Scherzo, có thể lặp lại phần 1 nhưng được phát triển thêm. 
4. Kết thúc, nhắc lại chủ đề.

      Cho tới giờ, những bản giao hưởng trong thời kỳ đầu vẫn còn gây ấn tượng mạnh với công chúng yêu nhạc cổ điển là Bản giao hưởng London của Haydn hay bản giao hưởng số 40 của Mozart. Tiếp sau đó, khái niệm Giao hưởng thơ ra đời với các bản Giao hưởng chỉ có một chương. Tuy vậy, cho tới khi giao hưởng thực sự trưởng thành và xứng đáng với tên gọi của nó thì nhà soạn nhạc đại tài thời Baroque đã ra đi. Vì vậy không nên nhầm lẫn khi gọi Tổ khúc Bốn mùa là Giao hưởng, cho dù nó cũng có 4 phần.

    Tổ khúc Bốn mùa là bốn bản concerto cho solo violon, violon I, violon II, viola, cello và continuo. Tác phẩm được chia làm 4 chương, mỗi chương có 3 phần, tương ứng với 4 mùa và 12 tháng. Những bản concerto này là bốn bản đầu tiên của Vivaldi, thí nghiệm giữa sự hài hoà và sự sáng tạo. Tác phẩm như một tuyên bố nghệ thuật, đó là sự cân bằng giữa logic sáng tạo âm nhạc và năng lực sáng tạo phát minh. 

      Hãy thưởng thức phần đầu tiên của Tổ khúc Bốn mùa, concerto mùa Hạ:

"Trong một mùa khắc nghiệt bị thiêu đốt bởi ánh nắng mặt trời, con người trở nên yếu ớt, những cây thông bị đốt cháy... Chim cu cất tiếng gáy... Chẳng bao lâu sau, ta được nghe chim cu gáy và chim sẻ cánh vàng hót... Và cậu bé chăn cừu kêu lên, bởi vì cậu sợ một trận bão mạnh sẽ xảy ra trong một tương lai gần - và số phận của cậu... Hai bàn tay, bàn chân mỏi rời của cậu không được nghỉ ngơi bởi nỗi sợ sấm sét lớn gây xáo động, và một đàn ruồi và ong vò vẽ hung dữ xuất hiện... Thật không may, nỗi sợ hãi của cậu đã được chứng minh là đúng... Bầu trời nổi sấm chớp, mưa đá san phẳng ruộng ngô và những lớp lớn ngũ cốc..."

--------------------------------------------------------------------------------------------

Đầy đủ bản concerto Mùa Hạ:

Và đây là một clip tuyệt vời với màn say mê trình tấu concerto Mùa Hạ (chương cuối) của các nghệ sĩ:

Hình ảnh những “tiếng rao Hà Nội” quý giá ở Paris

HG: "Tác phẩm được thực hiện bởi những học sinh của trường Mỹ thuật Đông Dương và tác giả người Pháp F de Fénis, năm 1929."- Thật kính phục! Gần một trăm năm trước, mà người ta đã văn minh đến thế này đây! Mình tròn mắt trước- không phải những kí họa, mà là những bản kí âm tiếng rao trên phố phường Hà Nội của một thời; không phải bởi chuyện đẹp hay xấu, đúng hay sai, mà là ở kiến thức, năng lực và cách làm việc của họ. Chao ôi! mặt bằng văn hóa của người ta, bao giờ thì mình mới với tới được...

     Tiếng rao của những gánh hàng rong là một nét đặc trưng riêng biệt trên những góc phố ở Việt Nam. Với các du khách nước ngoài khi đến Việt Nam, dù rào cản ngôn ngữ khiến những âm thanh đó có phần khó hiểu, nhưng tiếng rao cùng với sự giản dị của các gánh hàng vẫn khiến họ cảm thấy thích thú, ấn tượng.

     Tại thư viện EFEO, thành phố Paris (Pháp) hiện đang lưu giữ rất nhiều bản thảo quý giá với tựa đề “Những gánh hàng rong và tiếng rao trên những con phố ở Hà Nội”. Tác phẩm được thực hiện bởi những học sinh của trường Mỹ thuật Đông Dương và tác giả người Pháp F de Fénis, năm 1929.

      Dưới định dạng 39x20 cm, một số bức tranh còn được tô màu vô cùng sinh động cùng với những đoạn trích tiếng rao bằng tiếng Việt là phần diễn giải bằng tiếng Pháp giúp các độc giả quốc tế có thể cảm nhận được phần nào nét văn hóa đặc trưng của người dân Việt Nam.

Dưới đây là toàn bộ hình ảnh có trong tác phẩm đã được chụp lại:

 

Trang bìa và phần mở đầu của cuốn sách. Lời dẫn cũng như phần chú giải có trong cuốn sách đều được viết tay với 2 ngôn ngữ Việt và Pháp.

 

Mỗi trang tranh là hình ảnh minh họa cho từng loại gánh hàng cùng những tiếng rao có âm tiết trầm bổng trên những khuông nhạc.

Phan Hạnh

Theo Belleindochine

NHÌN

HG: Nhìn thôi cũng phức tạp... 

@Vanngan:  Trong một comment gần đây, VN từng nhắc một đoạn hội thoại thú vị giữa con cáo và Hoàng tử bé, thế VN có nhớ lời dặn này của con cáo không: "Người ta chỉ nhìn rõ được bằng trái tim. Con mắt thường luôn mù lòa trước điều cốt tử".  HG mới đọc lại cuốn "Hoàng tử bé" (cảm nhận thêm được rất nhiều điều so với lần đọc đầu tiên), đọc đến câu này lại nhớ ra ba bài thơ về cái sự "nhìn". VN đọc xem có lãng mạn mà chân thành không này, với lại xem... mình "nhìn" đã chuẩn chưa nha! :))

@Chuonchuonkim: CCK đã đăng bài số 2 trong blog của CCK cách đây ít lâu, và HG đã từng gửi còm bằng bài số 3... (trí nhớ của HG quá là ổn!:)).  HG vừa đã vô phép vào "nhà" CCK để bê hai bài này về cho nhanh đó ạ! ^.^

 HÔN CÁI NHÌN

Không phải anh hôn đôi mắt 
Anh hôn cái nhìn của em 
Mắt em một vừng yêu mến 
Thắt anh trong lưới êm đềm... 

Anh nhớ mãi một bến xe 
Đến đó hai ta từ biệt 
Em yên lặng - anh lắng nghe 
Mắt em nghìn vạn tơ se... 

Từ hôm ấy đôi mắt em 
Là ảnh cuối cùng anh giữ 
Đi xa anh cứ nhớ hoài 
Một trời mắt em tình tự... 

Xin em cho phép anh hôn 
Cái nhìn em, gương tâm hồn 
Cái nhìn em trong không gian 
Trong hồn anh giữ chứa chan.

Xuân Diệu

------------------------------------------------

ĐỪNG NHÌN EM NHƯ THẾ

Đừng nhìn em như thế 
Cháy lòng em còn gì 
Sự nồng nàn của bể 
Cuốn mất hồn em đi .

Đừng nhìn em như thế 
Khắc giờ thành thiên thu 
Mắc nợ đời dâu bể 
Mắc nợ đời thơ si .

Em đành làm chim nhỏ 
Đứng hót chơi trong chiều 
Thả đôi lời hoa cỏ 
Cho đời bớt tịch liêu.

Bởi tình yêu có thật 
Vĩnh cửu trong cuộc đời? 
Bởi ghen tuông có thật 
Xuống mồ biết có thôi ?

Đừng nhìn em như thế 
Sự dịu dàng nhường kia 
Sẽ làm em chết ngạt 
Hết một đời thơ si.
Lê Thị Kim

-----------------------------------------------------

 EM CHỈ CÓ MỘT TRÁI TIM

Anh đừng nhìn em thế mãi

Còn gì lạ với anh đâu
Em- một cô gái xấu xí
Em- một đáy mắt u sầu
Em- một bàn tay mảnh khảnh
Em- một mái tóc hao gầy
Em- một thời gian nghiệt ngã
Vẽ trên má nhạt màu mây.

Em chỉ có một trái tim
Không đếm tuổi theo ngày tháng
Thao thức khi anh mỏi mệt
Lặng lẽ khi anh phũ phàng...
Nhìn em, anh thân yêu nhé
Hãy nhìn bằng một trái tim
Đừng giết em bằng đôi mắt
Vu vơ một thoáng anh nhìn.

Phạm Thu Thủy

Về với Hạ trắng

HG: Một năm đã trôi qua. Bài này mình đã đăng vào 21 tháng 5 năm 2013. Thích câu chuyện  Hạ trắng lắm!  Thêm nữa khi đọc lại những comment, cảm thấy thời gian như được neo lại...

"Gọi nắng... trên vai em gầy đường xa áo bay..."

Hạ trắng

Trịnh Công Sơn có kể lại câu chuyện về "Giấc mơ Hạ trắng" (*):

     Ở Huế mùa hạ, ve kêu râm ran trên những tàng cây như một giàn hợp xướng và nắng nóng oi bức như địa ngục. Thêm vào đó còn có gió Lào. Vừa tắm xong là người đã ướt đẫm mồ hôi. Bao nhiêu nhiên liệu tích lũy trong cơ thể đều tan ra thành nước. Những đồ vật và áo quần cũng có cảm giác như vừa rút trong lò lửa ra. Những mặt đường gần như bốc khói với nhiệt độ 42 - 43 độ. 

     Có một mùa hạ năm ấy tôi bị một cơn sốt nặng, nhiệt độ trong người và bên ngoài bằng nhau. Tôi nằm sốt mê man trên giường không còn biết gì. Và bỗng có một lúc nào đó tôi cảm thấy hương thơm phủ ngập cả căn phòng và tôi chìm đắm vào một giấc mơ như một cơn mê sảng.

      Tôi thấy mình lạc vào một rừng hoa trắng thơm ngào ngạt, bay bổng trong không gian đó. Đến lúc tỉnh dậy người ướt đẫm mồ hôi và tôi nhìn thấy bên cạnh giường có một người con gái nào đó đã đến cắm một bó hoa dạ lý hương trắng rất lớn. Chính cái mùi thơm của dạ lý hương đã đưa tôi vào giấc mơ kia. Giấc mơ trong một mùa hạ nóng bức. Trong vùng tôi ở, quanh đó chỉ có một nhà duy nhất trồng dạ lý hương nên tôi biết ngay người mang hoa đến là ai. 

        Sau một tuần lễ tôi hết bệnh. Nghe tin bố người bạn đang hấp hối tôi vội vàng đến thăm. Ông chẳng có bệnh gì ngoài bệnh nhớ thương và buồn rầu. Câu chuyện rất đơn giản. Hai ông bà đã lớn tuổi thường nằm chung trên một sập gụ xưa. Cứ mỗi sáng bà cụ thức dậy sớm và xuống bếp nấu nước sôi để pha trà cho ông cụ uống. Một buổi sáng nọ, cũng theo thường lệ, bà cụ xuống bếp bị gió ngã xuống bất tỉnh và chết. Mấy người con ở gần đó tình cờ phát hiện ra và đưa bà cụ về nhà một người để tẩm liệm. Sau đó chôn cất và giấu ông cụ. Tất nhiên, khi ông cụ thức dậy hỏi con, mẹ các con đi đâu rồi, thì họ trả lời là mẹ sang nhà chúng con để chăm sóc mấy cháu vì chúng bị bệnh. Vài ngày sau vẫn chưa thấy bà về ông mới trầm ngâm hỏi các con có phải mẹ các con đã chết rồi phải không. Lúc ấy mọi người mới khóc òa lên. Từ đó ông nằm trên sập gụ một mình cơm không ăn, trà không uống cho đến lúc kiệt sức và đi theo bà cụ luôn. 

        Câu chuyện này ám ảnh tôi một thời gian. Và sau đó tôi kết hợp giấc mơ hoa trắng mùa hạ với mối tình già keo sơn này như áo xưa dù nhầu cũng xin bạc đầu gọi mãi tên nhau để viết nên bài "Hạ Trắng"

----------------------------------------

(*): Theo http://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BA%A1_tr%E1%BA%AFng