Tâm sự nàng Thúy Vân

                                                                                                                                          Phan Hà Anh. 

Nếu ai đã học hay đọc qua truyện Kiều hẳn xót thương cho số phận nàng Kiều, vì chữ hiếu mà bán mình chuộc cha, đắm đuối mười lăm năm trôi dạt. Thuý Kiều trước khi ra đi vẫn còn nặng tình với Kim Trọng nên đã trao duyên lại cho em là nàng Thuý Vân. Trong truyện Kiều, nàng Thuý Vân không được nhắc đến nhiều, chỉ một vài đoạn như Trao duyên và Sum họp.

          Nếu có nói đến Thuý Vân, Nguyễn Du cũng chỉ tả nàng là một cô gái "khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang“, còn tính tình có vẻ hời hợt được thể hiện qua đôi dòng. Khi nhìn thấy Thuý Kiều khóc lóc thương xót cho Đạm Tiên thì Thuý Vân nói: 

Vân rằng: "Chị cũng nực cười“

Khéo dư nước mắt khóc người đời xưa.
                                      (Truyện Kiều - Nguyễn Du)

Rồi khi nhà có cơn hoạn nạn, bố bị nghi oan, chị phải bán mình chuộc cha thì nàng ta vẫn ngủ ngon lành, chỉ khi nghe tiếng chị khóc mới "chợt tỉnh giấc xuân“ để hỏi han chị một đôi lời.

Nếu so ra Thuý Vân có một cuộc đời hoàn toàn khác với Thuý Kiều. Sau khi được chị trao duyên, nàng sống yên ổn bên gia đình và chồng con. Nhưng nàng có thực sự được hạnh phúc không khi người đàn ông ngày ngày sống bên nàng, ăn chung mâm ngủ chung gối nhưng tâm hồn người ấy không một chút mảy may nghĩ về nàng mà chị nghĩ về người con gái khác, cho dù người ấy là chị nàng, thử hỏi không buồn sao được. Giá như đó là người khác thì Thuý Vân có thể ghen tuông trách móc nhưng trong trường hợp này nàng chỉ biết im lặng một mình, không biết chia sẻ cùng ai mà cũng chẳng được ai chia sẻ bởi tâm tư mọi người đều nghĩ về Thuý Kiều. Tâm sự của Thuý Vân được Trương Nam Hương thấu hiểu và viết thành lời:

TÂM SỰ NÀNG THÚY VÂN

                                                                                     Trương Nam Hương

Nghĩ thương lời chị dặn dò
Mười lăm năm đắm con đò xuân xanh
Chị yêu lệ chảy đã đành
Chứ em nước mắt đâu dành chàng Kim

Ô kìa sao chị ngồi im
Máu còn biết chảy về tim để hồng
Lấy người yêu chị làm chồng
Đời em thể thắt một vòng oan khiên

Sụt sùi ướt cỏ Đạm Tiên
Chị thương kẻ khuất đừng quên người còn
Mấp mô số phận vuông tròn
Đất không thể nhốt linh hồn đòi yêu

Là em nói vậy thôi Kiều
Sánh sao đời chị ba chiều bão dông
Con đò đời chị về không
Chị theo tiếng khóc đáy sông Tiền Đường

Chị nhiều hờn giận yêu thương
Vầng trăng còn đắm mùi hương hẹn hò
Em chưa được thế bao giờ
Tiết trinh thương chị đánh lừa trái tim

Em thành vợ của chàng Kim
Ngồi ru giọt máu tượng hình chị trao
Giấu đầy đêm nỗi khát khao
Kiều ơi, em đợi kiếp nào để yêu?

Thuý Vân cũng có những suy nghĩ và cảm xúc của một người đàn bà, nói rằng nàng hời hợt cũng không đúng bởi khi bị đặt vào hoàn cảnh không thể từ chối khi Thuý Kiều nói:

Cậy em, em có chịu lời.

Ngồi lên cho chị lạy rồi mới thưa.
                                                     (Truyện Kiều - Nguyễn Du)

Nào Thuý Vân còn nói được câu gì mà chỉ ôm lấy tình yêu của chị mình trao gửi mà đi hết cuộc đời, đến khi Thuý Kiều quay về với gia đình Thuý Vân lại phải mang trả Kim Trọng cho Thuý Kiều một cách tự nguyện:

Tàng tàng chén cúc dở say,

Đứng lên Vân mới dãi bày một hai

Rằng: "Trong tác hợp cơ trời,

Hai bên gặp gỡ một lời kết giao.

Gặp cơn bình địa ba đào,

Vậy đem duyên chị buộc vào cho em.

Cũng là phận cải duyên kim.

Cũng là máu chảy ruột mềm chứ sao."
                                              (Truyện Kiều - Nguyễn Du)

Đến đây ta mới thấy tấm lòng nhân hậu, khoan dung độ lượng của Thuý Vân bao la rộng lớn như thế nào. Nàng đã nuôi nấng, chăm sóc tình yêu của Thuý Kiều trong ngần ấy năm để bây giờ quay về với hai bàn tay trắng. Nguyễn Du chỉ diễn tả nội tâm của Thuý Vân bằng một câu "Tàng tàng chén cúc dở say“ thì ta đã biết nàng buồn như thế nào, phải chăng nàng đang mượn rượu để nói chứ đây không phải suy nghĩ thật của nàng. Cảm giác thật của nàng là gì?

Lấy người yêu chị làm chồng.

Đời em thể thắt một vòng oan khiên.

Thuý Kiều được bao nhiêu người đàn ông đem yêu thương dâng tặng nào là Kim Trọng, Từ Hải, Thúc Sinh. Ba chìm bảy nổi nhưng Kiều biết thế nào là hạnh phúc và đau khổ, còn Thuý Vân chưa được một lần nếm trải qua tình yêu thực sự:

Chị nhiều hờn giận yêu thương
Vầng trăng còn đắm mùi hương hẹn hò
Em chưa được thế bao giờ
Tiết trinh thương chị đánh lừa trái tim

Bây giờ Thuý Vân mới trách Thuý Kiều, tại sao ngày ấy chị lại đem duyên chị buộc vào cho em, coi như đem đời em thế chỗ chị nhưng em là em chứ không phải là chị:

Chị yêu lệ chảy đã đành
Chứ em nước mắt đâu dành chàng Kim

Trương Nam Hương lại cho ta thêm một lần nữa thấy lòng vị tha của Thuý Vân đối với Thuý Kiều. Tuy trách móc vậy thôi nhưng nàng vẫn an ủi chị, vẫn xót thương chị hơn cho bản thân mình:

Là em nói vậy thôi Kiều
Sánh sao đời chị ba chiều bão dông

Trương Nam Hương kết thúc bài thơ bằng hai câu lục bát để cho người đời thêm một lần rơi lệ không phải cho nàng Thuý Kiều mà cho nàng Thuý Vân- một người phụ nữ cả đời hy sinh bản thân mình vì người khác mà không hề oán thán:

Giấu đầy đêm nỗi khát khao
Kiều ơi, em đợi kiếp nào để yêu?

Bài thơ của Trương Nam Hương mang lại cho tôi cảm xúc thật đặc biệt, buồn đến rơi nước mắt, khác hẳn với những bài thơ khác về Thuý Kiều. Tác giả đã thực sự thấu hiểu sâu sắc tâm hồn của người phụ nữ, luôn mong muốn yêu thương và được yêu thương; hờn ghen đấy, trách cứ đấy nhưng vẫn bao trùm lòng vị tha, tính nhân văn vốn có trong tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam. Còn Kim Trọng, hỏi chàng có còn không lòng thuỷ chung của một đấng nam nhi?